اصل شش سیگما یک معیار آماری است که در کنترل کیفیت مورد استفاده قرار می گیرد. به بیان ساده، این معیار بیان می کند که تعداد تولیدهای معیوب در هر یک میلیون تولید، نباید بیشتر از ۳ یا ۴ عدد باشد. در فرآیند تولید، هر آن چه خارج از سلیقه و نیاز مشتری باشد، توسط شش سیگما یک عیب محسوب می شود.

بیشتر بخوانید: کنترل کیفیت چند متغیره چیست؟

در این مقاله ابتدا تعریف ساده ای از اصل شش سیگما به عنوان یکی از مهم ترین معیارهای کنترل کیفیت آماری در تولید ارائه می کنیم و سپس به تاریخچه مربوط به ابداع این مفهوم و همچنین مثال هایی از نحوه استفاده از آن ارائه خواهیم کرد.

تعریف شش سیگما

طبق اصل شش سیگما، تعداد تولیدهای معیوب در هر یک میلیون تولید نباید از ۳ یا ۴ عدد تجاوز کند. این اصل در کنترل کیفیت آماری و بیشتر توسط مهندسین صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.

تاریخچه اصل شش سیگما

اولین بار مفهوم شش سیگما توسط بیل اسمیت در دهه هفتاد میلادی ارائه شد. بیل اسمیت یک مهندس کنترل کیفیت در شرکت موتورولا بود و هم اکنون او را به عنوان پدر شش سیگما می شناسند.  اولین بار شرکت موتورولا مطالعه ای بر روی شش سیگما انجام داد و به این نتیجه رسید که استفاده از شش سیگما منجر به صرفه جویی مبلغ ۱۷ میلیارد دلار در این شرکت شده است.

هدف استفاده از شش سیگما چیست؟

هدف اصلی از به کارگیری روش شش سیگما، بهبود کیفیت تولید و کاهش انحراف معیار می باشد. یکی از موفق ترین شرکت هایی که از شش سیگما در فرآیند تولید خود استفاده کرده است شرکت مشهور جنرال الکتریک می باشد. این شرکت در سال ۱۹۹۵ شروع به کار کردن بر روی شش سیگما کرد و علائم مربوط به این معیار را در درون نمودارهای شش سیگما منتشر کرد. بعد از این شرکت، بسیاری از شرکت های دیگر در سراسر دنیا از مزیت های استفاده از شش سیگما آگاه شدند و شروع به استفاده از آن در فرآیند تولید خود کردند.

ابزارهای آماری مفید در شش سیگما

ابزارهای مختلفی مانند نرم افزارهای پیشرفته برای پیاده سازی و به کارگیری شش سیگما وجود دارد که هر شرکت طبق نیاز خود می تواند از آن ها استفاده کند. برخی از ابزارهایی که در شش سیگما وجود دارند عبارتند از:

1. نمودار هیستوگرام
2. نمودار پارتو
3. تحلیل رگرسیون
4. تحلیل واریانس (ANOVA)
5. آزمون T-Test
6. طرح آزمایشات (DOE)
7. نمودارهای کنترل
8. قابلیت فرآیندها

که هر یک از ابزارهای بالا، با توجه به هدف مشخصی مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال، از ابزار آماری تحلیل واریانس برای آزمون فرض برابری میانگین چند جامعه (محصول مختلف) استفاده می کنند. نمودارهای موجود در این فهرست بیشتر برای تهیه گزارش های بصری از داده ها و تحلیل ها مورد استفاده قرار می گیرند.

در شش سیگما، هر چیزی که نارضایتی مشتریان را دنبال داشته باشد یک عیب تلقی شده و کنار گذاشته می شود. هدف استفاده از شش سیگما در تولید، صرفه جویی در هزینه ها و ارتقای رضایت مشتریان می باشد که هر دو منجر به رونق سازمان خواهند شد. در استفاده از شش سیگما توجه کنید که این روش یک روش مکرر است، بنابراین هر چه تعداد شش سیگماها بیشتر باشد، خطا در تولید کمتر خواهد شد.

بیشتر بخوانید: مهارت های مورد نیاز برای یک مهندس صنایع