از جمله مهم ترین گام های موجود در پژوهش های آماری، محاسبه حجم نمونه است که برای محاسبه حجم نمونه روش های مختلفی در آمار وجود دارد. اگر حجم نمونه کمتر از مقدار لازم در پژوهش باشد، نتایج استنباط آماری بی معنی خواهند شد و هر چه حجم نمونه بیشتر باشد، نتایج بهتر و به واقعیت نزدیک تر هستند.

بیشتر بخوانید: روش های محاسبه روایی پرسشنامه

محاسبه حجم نمونه در آمار:

الف- برای مطالعات توصیفی

ب- برای مطالعات تحلیلی

بنابراین بسته به این که مطالعه آماری شما از کدام نوع است، باید یکی از حالت های الف یا ب را انتخاب کنید. حال آن که برای هر یک از این دو حالت نیز روش های مختلفی برای محاسبه حجم نمونه وجود دارند که در ادامه آن ها را معرفی می کنیم.

روش های محاسبه حجم نمونه در آمار برای مطالعات توصیفی عبارتند از:

در مطالعات توصیفی هدف محقق برآوردن میانگین برای یک صفت کمی یا نسبت یک صفت کیفی است. در این نوع مطالعات باید پژوهشگر به دنبال برآورد حجم نمونه با بیشترین دقت ممکن باشد تا بتواند حجم نمونه ای برآورد کند که به واقعیت نزدیک بوده و نماینده خوبی از جامعه باشد.

۱- محاسبه حجم نمونه برای برآورد میانگین یک صفت کمی در جامعه نامحدود:

در این فرمول d بیشترین خطای قابل قبول، δ انحراف معیار داده ها و  همان سطح اطمینان است.

۲- محاسبه حجم نمونه برای برآورد نسبت یک صفت کیفی در جامعه نامحدود:

در این فرمول P نسبت صفت مورد نظر است.

روش های محاسبه حجم نمونه در آمار برای مطالعات تحلیلی عبارتند از:

در مطالعات تحلیلی، پژوهشگر به دنبال یافتن اختلاف میان گروه ها با استفاده از آزمون ارتباط بین متغیرها می باشد. علاوه بر این که دقت در این مطالعات مهم است، پژوهشگر باید مقوله ای به نام توان آزمون (که معمولاً ۸۰ درصد در نظر گرفته می شود) را نیز در محاسبه حجم نمونه مدنظر داشته باشد.

۱- برآورد حجم نمونه برای تشخیص اختلاف میانگین در دو جامعه مستقل از هم:

در این فرمول  و  به ترتیب میانگین های جامعه اول و دوم هستند همچنین  و  به ترتیب واریانس جامعه اول و دوم می باشند.

۲- برآورد حجم نمونه برای تشخیص اختلاف نسبت در دو جامعه:

و

در این فرمول  متوسط دو نسبت،  نسبت در گروه اول و  نسبت در گروه دوم هستند.

۳- برآورد حجم نمونه برای زمانی که ضریب همبستگی در مطالعه مدنظر باشد:

در این فرمول r ضریب همبستگی بوده و ln همان لگاریتم طبیعی (لگاریتم بر مبنای عدد نپر) می باشد.

همانطور که می دانیم هر استنباطی از جامعه با استفاده از نمونه انجام می گیرد زیرا مطالعه کل جامعه به دلیل هزینه های مالی و زمانی زیادی که دارد، تقریباً غیر ممکن است. به همین دلیل محققان نمونه هایی را با حجم های معقول از جامعه انتخاب کرده، مورد مطالعه قرار می دهند و در نهایت با دقت خوبی این نتایج را به جامعه تعمیم می دهند. به همین دلیل محاسبه حجم نمونه یا برآورد حجم نمونه در آمار از اهمیت بالایی برخوردار است.

بیشتر بخوانید: معرفی روش های تصمیم گیری چند معیاره