تصمیم گیری چند معیاره عبارتست از فرآیندی که منجر به انتخاب یک راه حل بهینه برای رسیدن به چندین هدف مطلوب. حل مسئله در زمینه تحقیق در عملیات همان بهینه سازی تابع هدف مسئله است که این تابع هدف دارای قیدهای مختلفی در خود می باشد. بنابراین رسیدن به اهداف مختلف، تصمیم گیری را تبدیل به تصمیم گیری چند معیاره کرده است. در این مقاله به بررسی تصمیم گیری چند معیاره و کاربردهای آن پرداخته ایم.

بیشتر بخوانید: معرفی نرم افزارهای تصمیم گیری چند معیاره

در مبحث تصمیم گیری چند معیاره و کاربردهای آن ابتدا به طور خلاصه به تعریف تصمیم گیری چند معیاره اشاره می کنیم و سپس انواع آن را نیز تعریف می کنیم. در نهایت بعد از معرفی کامل تصمیم گیری چند معیاره و انواع آن، به معرفی تصمیم گیری چند معیاره و کاربردهای آن خواهیم پرداخت.

تصمیم گیری چند معیاره چیست؟

تصمیم گیری چند معیاره روشی است که در تحقیق در عملیات کاربرد دارد و به دو زیر شاخه تصمیم گیری چند هدفه و تصمیم گیری چند شاخصه تقسیم می شود که در ادامه به هر یک از آن ها اشاره می کنیم.

۱- تصمیم گیری چند هدفه

معمولاً هدف از به کارگیری مدل های تصمیم گیری چند هدفه، یافتن بهترین جواب ها با در نظر گرفتن اهداف مختلف می باشد. مسائل بسیار پیچیده در زمینه های مختلف، توسط مدل سازی ریاضی و با استفاده از تصمیم گیری چند هدفه حل می شوند.

به عنوان مثال، گاهی قصد انتخاب کمترین هزینه و بالاترین کیفیت را داریم که این دو هدف با هم در تضاد هستند، به همین دلیل از مدل سازی ریاضی برای حل این مسئله استفاده می کنیم. تا این مرحله با استفاده از روش تصمیم گیری چند هدفه بهترین جواب ها را پیدا کرده ایم.

۲- تصمیم گیری چند شاخصه

در این مرحله که ادامه مرحله قبل است، با استفاده از تصمیم گیری چند شاخصه، از میان همه این جواب های ممکن، یک جواب را باید انتخاب کنیم. تعداد اهداف و یا جواب های مورد نظر محدودیتی در تصمیم گیری چند معیاره ندارند. بنابراین تصمیم گیری چند معیاره روشی است که طی دو مرحله ابتدا بهترین جواب ها را از میان همه جواب های ممکن پیدا می کند و سپس در مرحله بعد، در میان جواب های باقیمانده، بهترین جواب را به عنوان جواب نهایی انتخاب می کند.

کاربردهای روش تصمیم گیری چند معیاره

به طور کلی، مدیریت نیاز به استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره دارد. حال آن که این کاربرد می تواند در زمینه مدیریت برنامه ریزی شهری یا مدیریت واحد تولید یک کارخانه باشد. در هر صورت، استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره، برای زمان هایی که بین چند گزینه متناقض شک داریم و نمی دانیم برای انتخاب روش چه کار کنیم، بسیار کاربردی و مفید می باشد.

بیشتر بخوانید: معرفی روش های تصمیم گیری چند معیاره

اصلی ترین کاربرد تصمیم گیری چند معیاره در زمینه تحقیق در عملیات و بهینه سازی مسائل پیچیده است. هدف نهایی تصمیم گیری چند معیاره، مانند هر روش تصمیم گیری دیگری، حل مسئله است. در زمینه تحقیق در عملیات گاهی چند هدف داریم، مسئله پیچیده می شود و روش های تصمیم گیری ساده قادر به حل این مسائل نیستند. به همین دلیل از روش تصمیم گیری چند معیاره استفاده می کنیم. در واقع بهینه سازی در روش های تصمیم گیری چند معیاره معادل با حل مسئله در روش های تصمیم گیری ساده است.

بیشتر بخوانید: موضوعات تحقیقاتی جدید در تحقیق در عملیات