شبکه های اجتماعی (Social Networks) امروزه تبدیل به یکی از شاخه های پژوهشی شده است و مقالات زیادی در این زمینه هر ساله به چاپ می رسند. توجه داشته باشید که مقصود از شبکه های اجتماعی در این مقاله، لزوماً شبکه هایی مانند فیس بوک، توییتر و … نمی باشد. در این جا تعریف عملیاتی شبکه های اجتماعی را ارائه می دهیم.

بیشتر بخوانید: چگونه تعریف عملیاتی بنویسیم؟

در ابتدا یک تعریف مفهومی از شبکه های اجتماعی ارائه می دهیم تا به طور ملموس با این مفهوم آشنا شوید و سپس تعریف عملیاتی شبکه های اجتماعی را به همراه جنبه های مختلف آن مورد بررسی قرار می دهیم.

تعریف مفهوم شبکه های اجتماعی

در یک تعریف مفهومی عبارتست از ساختارهایی که دارای گره های مرتبط به هم باشند، به طوری که در این ساختار هر گره، نشان دهنده یک شخص، یک گروه یا یک سازمان است. علم مطالعه بر روی ارتباط میان این گره ها، زمینه ای به نام شبکه های اجتماعی را پدید آورده است.

تعریف عملیاتی شبکه های اجتماعی

تعریف عملیاتی از شبکه های اجتماعی نیز مانند هر تعریف عملیاتی دیگری، وابسته به جزئیات مطالعه است. برای مثال، فرض کنید محققی در تحلیل و بررسی شبکه های اجتماعی از علم ریاضیات و نظریه های گراف ها استفاده کرده است.

در هر شبکه اجتماعی ارتباطاتی میان گره ها وجود دارد که یک ابزار مورد استفاده قرار می گیرد تا این رابطه ها را به صورت اعداد و ارقام در اختیار محقق قرار دهد. این اعداد و ارقام به دست آمده از مطالعه بر روی شبکه های اجتماعی، تشکیل دهنده یک تعریف عملیاتی برای شبکه های اجتماعی هستند.

ویژگی های تعریف عملیاتی شبکه های اجتماعی

در این جا نیز مانند هر تعریف عملیاتی دیگری باید جزئیات مطالعه به صورت دقیق ارائه شوند و سوالات احتمالی توسط محقق پاسخ داده شوند. همچنین نحوه به کارگیری ابزار مورد نظر برای به دست آوردن این اعداد و ارقام، در حیطه تعریف عملیاتی از شبکه های اجتماعی قرار دارند. بنابراین اصل و مبنای یک تعریف عملیاتی، مانند تعریف عملیاتی از شبکه های اجتماعی، این است که نحوه به دست آوردن اعداد و جزئیاتی در مورد ابزار مورد استفاده را ارائه کنیم.

مثال هایی از شبکه های اجتماعی

برای فهم بهتر شبکه های اجتماعی چند مثال پژوهشی از این حوزه مطالعاتی ارائه می کنیم:

• بررسی ارتباط بین کارکنان یک سازمان از طریق ایمیل
• بررسی ارتباط بین دانشجویان یک دانشگاه از طریق فیس بوک
• بررسی ارتباط میان کاربران بازار بورس از طریق اس ام اس

نکته: در همه این مثال ها، افراد نقش گره را دارند و تعداد ارتباط میان آن ها با استفاده از یال ها نمایش داده می شوند که این ارتباط می تواند جهت دار و بدون جهت باشد.

شبکه های اجتماعی حوزه ای است که مانند همه حوزه های دیگر، با استفاده از ابزارهای مشخصی تحلیل می شود. معرفی ابزار مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل، یکی از لزومات ارائه تعریف عملیاتی شبکه های اجتماعی می باشد، زیرا بدون آن مطالعه پژوهشی شما هیچ مفهومی ندارد. شبکه های اجتماعی از جمله حوزه های پر طرفدار در دهه اخیر بوده است بنابراین ارائه یک تعریف عملیاتی دقیق از آن لازمه هر پژوهش معتبری می باشد.

بیشتر بخوانید: تعریف عملیاتی خودکارآمدی